چرا جلوگیری از فاجعه اقلیمی تا 2050 تقریبا ناممکن است؟ - وبلاگ سفر

به گزارش وبلاگ سفر، در اوایل ماه جاری، هیئت بین دولتی تغییرات اقلیمی تحت رهبری سازمان ملل متحد تازه ترین نسخه از از گزارش ترکیبی خود را منتشر کرد که خلاصه ای از دانسته های بشریت درباره اقلیم است. در حالی که گزارش های پیشین آن هیئت بر تاثیرات تغییرات آب و هوایی تمرکز داشتند گزارش تازه به نحوه جلوگیری از آن محدود می گردد. یکی از ابزارهای اصلی که این گزارش برای تخمین چگونگی جلوگیری از فاجعه آب و هوایی از آن استفاده نموده به اصطلاح مدل های سیستم انرژی هستند.

به گزارش وبلاگ سفر به نقل از آتلانتیک، اینها مدل ها برنامه های رایانه ای پیچیده ای هستند که استفاده اقتصاد دنیای از انرژی را در تمام انواع آن از زغال سنگ تا گاز طبیعی، باد، خورشید و ردپای گازهای گلخانه ای شبیه سازی می نمایند. یک مدل واحد ممکن است تقاضای گاز طبیعی در مغولستان، استفاده از بزرگراه در اسکاتلند، خرید وسایل نقلیه برقی در نیوجرسی و هزاران کار دیگر که منجر به انتشار کربن در یک سال خاص شده اند را شامل گردد.

این مدل ها به این علت مفید هستند که سناریوهایی را ایجاد می نمایند: خطوط داستانی ای که نشان می دهند چگونه دنیا می تواند احتیاجهای خود به انرژی را برآورده سازد و همزمان آلودگی کربنی خود را به تدریج به صفر برساند. این مدل های شبیه سازی شده می توانند به ما یاری نمایند تا درک کنیم که سیاستگذاری در حوزه انرژی در حال حاضر و در آینده چگونه بر راستا انتشار گازهای گلخانه ای تاثیر می گذارد. (با وارد کردن خروجی مدل های سیستم انرژی به مدل های اقلیمی که نشان می دهد چگونه سطح دی اکسید کربن در جو، دما، بارندگی و بسیاری موارد دیگر را تغییر می دهد می توانید ببینید که چگونه انتشار گازهای گلخانه ای باعث تغییر آب و هوا می شوند). این مدل ها به عنوان مثال، می تواند به ما بگویند که برخلاف تعهداتی که کشورها در ابتدا بر اساس معاهده پاریس پذیرفته بودند قرار است میانگین دمای دنیا بیش از 2 درجه سانتیگراد بالاتر از سطح قبل از صنعتی خود افزایش یابد که هدف آن معاهده را نقض می نماید.

البته مدت هاست که این موضوع تعیین شده است. با این وجود، مدل های سیستم انرژی مورد استفاده در گزارش اخیر هیئت بین دولتی تغییرات اقلیمی نکته دیگری را نیز به ما می گویند: راستا اجتناب از بدترین تاثیرات تغییرات آب و هوایی مستلزم وقوع پیش شرط هایی است که اگر نه غیر ممکن بلکه بسیار سخت به نظر می رسند.

از صدها سناریویی که هیئت بین دولتی تغییرات اقلیمی مورد تجزیه و تحلیل قرار داده سه سطح از سناریو مطرح شده اند. هر سطح پیش بینی می نماید که به زودی هر سال ده ها گیگا تن دی اکسید کربن را از جو در سطح دنیای حذف خواهد شد. با این وجود، حذف کربن هنوز اندکی رویاگونه است چرا که نه تنها از نظر فناوری در مقیاسی ثابت نشده بلکه بسیار انرژی بر است. با این وجود، گزارش هیئت بین دولتی تغییرات اقلیمی حاکی از آن است که طبق گفته زیک هاوسفادر نویسنده آن گزارش، در طول عمر بچه ها امروزی، دنیا ممکن است بیش از یک سوم کل انرژی فراوریی خود را صرف حذف کربن از جو کند. واقعیت آن است دنیا هیچ سود مالی فوری ای از کوشش برای مدیریت این شرایط کسب نخواهد کرد و کربن حذف شده به چیزی مفید تبدیل نمی گردد و برای یاری به مهار تغییرات اقلیمی صرفا باید مبلغی که می تواند معادل تریلیون ها دلار در سال برای حذف کربن باشد را هزینه کند. علاوه بر این، این حذف انبوه باید در حالی رخ دهد که دنیا هر کارهای دیگری را که کربن زدایی مستلزم آن است انجام دهد مانند ساخت مزارع بادی و خورشیدی، توسعه حمل و نقل عمومی و روی آوردن به وسایل نقلیه الکتریکی. هر طرح و سیاستگذاری سیاست اقلیمی که تا به حال درباره آن شنیده اید باید در حالی رخ دهد که در پس زمینه آن حذف ده ها گیگا تن کربن رخ دهد.

این هدف گذاری ممکن است باورنکردنی به نظر برسد. اکنون بیایید به سطح دوم سناریو توجه کنیم که داستان متفاوتی را روایت می نماید داستانی که در آن دنیا به سرعت مصرف انرژی خود را در دو دهه آینده کاهش می دهد و آلودگی کربن را نه تنها از کشورهای ثروتمند مانند ایالات متحده بلکه از کشورهای با عایدی میانه مانند برزیل، پاکستان و پاکستان و هندوستان کاهش خواهد داد.

در این سناریو دنیای تصور می گردد که در آن کل تقاضای دنیای انرژی در چند دهه آینده کاهش می یابد. علت خوبی برای این استدلال وجود دارد تا آنجا که به مدل ها مربوط می گردد این تاکتیک یکی از برترین راه ها برای از بین بردن آلودگی کربن در بازه زمانی ده ساله است اما واقعیت آن است رویکرد هیچ کشوری مبتنی بر سیاستگذاری های اقلیمی تنظیم نمی گردد. به عنوان مثال، فرضیات این سناریو در خصوص مالکیت خودرو را در نظر بگیرید. امروزه حدود 1.3 میلیارد خودرو و کامیون سبک در سراسر دنیا در جاده ها وجود دارد. اداره اطلاعات انرژی ایالات متحده پیش بینی می نماید که این رقم تا سال 2050 به 2.21 میلیارد خودرو خواهد رسیده که افزایشی 70 درصدی را نشان می دهد و کمتر از نیمی از آن را وسایل نقلیه الکتریکی تشکیل می دهند. با این وجود، سناریوهای مرتبط با کاهش انرژی مستلزم آن است که ناوگان وسایل نقلیه دنیای در همان دوره زمانی تقریبا به نصف کاهش یافته و تا سال 2050 میلادی به حدود 850 میلیون خودرو و کامیون سبک کاهش می یابد. اشتباه نکنید: این فوق العاده به نظر می رسد. ما دوست داریم در دنیایی زندگی کنیم که بیشتر مردم برای امرار معاش یا مشارکت در جامعه مجبور نباشند صاحب خودرو باشند. با این وجود، به نظر می رسد تحقق این خواسته چندان محتمل نیست چرا که پیش احتیاج آن وقوع انقلابی مشابه در فناوری بهره وری انرژی در سایر جنبه های جامعه مانند ساخت و ساز ساختمان، گرمایش مسکونی و فراوری است که تحقق آن دست کم در کوتاه مدت بعید به نظر می رسد. از لحاظ تاریخی، بهره وری انرژی حدود 2 درصد در سال بهبود یافته است. سناریوهای تقاضای کم انرژی احتیاج به جابجایی بسیار سریع تری از این اندازه دارند.

سپس سطح سوم سناریو مطرح شده است. در این سطح ذکر شده در گزارش تازه، بشریت نمی تواند رشد دمای دنیای را به 1.5 درجه سانتیگراد محدود کند در نتیجه نخواهد توانست اهداف بلندپروازانه تر اقلیمی معاهده پاریس را عملی سازد. عبور از دمای 1.5 درجه سانتیگراد بدان معنی است که دنیا می تواند تا اواسط قرن با خشکسالی های مرگبار، مهاجرت های دسته جمعی و دمای کشنده در جو روبرو گردد.

شاید بتوانید مشکل را مشاهده کنید اما تصور پیامدها و نتایج آن آسان نیست. هیچ توافق بین المللی یا حتی اراده سیاسی ای برای عملیاتی نمودن حذف کربن در مقیاسی که گزارش هیئت بین دولتی تغییرات اقلیمی پیش بینی می نماید وجود ندارد. حتی اشتهای کمتری به منظور کاهش سریع انرژی وجود دارد که باید در این دهه برای پاسخگویی به سناریوی تقاضای کم تر انرژی رخ دهد. همه موارد نشان می دهند که دنیا از آستانه دمای 1.5 درجه سانتی گراد فراتر خواهد رفت که خود منجر به آشفتگی گسترده ای خواهد شد. زمانی که به این سطح از سناریو نگاه می کنید چند نکته آشکار می گردد.

اولین و مهم ترین نکته آن این است که بشریت باید در اسرع وقت برای حذف کربن سرمایه گذاری بیش تری انجام دهد. تا به امروز بخش اعظم پولی که صرف حذف کربن شده از سوی بخش خصوصی بوده است. با این وجود، بودجه حذف میلیاردها تن کربن و آلاینده ها در سال تنها می تواند از سوی دولت تامین گردد. در حال حاضر در امریکا اراده سیاسی دو حزبی اندکی برای این کار وجود دارد.

نکته دوم آن که مقابله با تغییرات آب و هوایی مستلزم ایجاد اختلال در مقیاسی است که نظام سیاسی ما هنوز ابعاد آن را درک نکرده است. در بعضی موارد، آن اختلال از پیش رخ خواهد داد و در بعضی دیگر اما از آسیب های اقلیمی ناشی می گردد. با این وجود، این اختلال از راه خواهد رسید. اگر از شما بپرسیم که چهل سال بعد آیا تنها حدود 5 درصد از آمریکایی ها صاحب خودرو خواهند بود یا این که دنیا سهم بزرگی از فراوری انرژی خود را صرف خارج کردن کربن از جو می نماید به درستی پاسخ می دهید که هیچ کدام واقع بینانه به نظر نمی رسند. مقیاس تغییری که در راستا ما قرار گرفته است غیرقابل تصور و هم چنین اجتناب ناپذیر به نظر می رسد.