برنامه جامع اقدام - وبلاگ سفر

به گزارش وبلاگ سفر، برجام و تجربه مذاکرات با 1+ 5 را باید یک تجربه ملی ببینیم و به آن توجه داشته باشیم. با گذشت چند سال از این ماجرا و فقدان دستاوردهای مورد انتظار، این اتفاق باید در حافظه ملت ما باقی بماند. یکی از نکات موجود در این خصوص این است که در یک تجربه جمعی ملت ما آموخت غربی ها به تعهدات خود پایبند نیستند. یعنی آمریکایی ها با وجود پذیرش تعهداتی در برجام و قبول این مساله که فرایند همکاری های اقتصادی ایران با محیط بین المللی را عادی کنند، این تعهد را زیرپا گذاشتند.

از دوره اوباما این نقض تعهد آغاز شد و در دوره ترامپ به اوج خود رسید و با خروج از برجام و پس از آن، تحریم هایی علیه ایران اعمال شد. در برجام بسیاری از تحریم ها در مورد افراد و شرکت های ایرانی رفع یا تعلیق شده بود اما نه فقط ترامپ آن تحریم را برگرداند بلکه بیش از 800مورد تحریم جدید را علیه کشورمان اعمال کرد و ضمن تحریم مجدد افراد، نهادها و موسسات را مورد تحریم قرارداد.

اروپایی ها هم بعد از خروج آمریکا از برجام، 11 تعهد در قبال ایران متقبل شدند اما به هیچ کدام عمل نکردند. یکی از مقدمات آن تعهدات فعال کردن یک کانال و مکانیسم اقتصادی به نام اینستکس میان ایران و اروپا بود تا کشورمان بتواند فارغ از فشارهای آمریکا، با اروپا وارد معاملات تجاری شود. اما اینستکس به سرانجام نرسید و صرفا یک مورد تراکنش در داخل آن رخ داد که ارزش چندانی نداشت.

مجموعه رفتار غربی ها به ما نشان داد نمی توانیم به تعهدات آنها روی کاغذ توجه کنیم و هم این که اصولا نگاه به غرب برای حل مسائل اقتصادی، نتیجه بخش نیست. با استفاده از این تجربه ملی باید مدنظر داشته باشیم که فقط در صورت اقدام عملی برای رفع موثر تحریم ها - که ما اثربخشی رفع تحریم ها را ببینیم - می توانیم به اجرای تعهدات سابق خود برگردیم. موضع رهبرمعظم انقلاب هم منطبق بر همین نگاه است.

ایشان تبیین کردند ایران فقط در مقابل عمل طرف مقابل حاضر به اقدامات عملی خواهدبود. به یاد داریم بعد از برجام، هیات های مختلف خارجی به ایران آمدند و در زمینه همکاری اقتصادی و تجارت با مقامات ایرانی گفت وگو کردند اما ثمره ای از این هیات های تجاری ندیدیم. اروپایی ها حتی ادعا کردند قوانین مسدودسازی را تصویب خواهندکرد تا مانع خروج شرکت های اروپایی از ایران شوند اما موفقیتی در این زمینه نداشتند.

امروز هم نباید به آنچه آنها روی کاغذ می نویسند یا در بیانیه هایشان اشاره می کنند و حتی در قبال توافقات اجرا شده چه امضایی می دهند، راضی باشیم. چون این امضاها تضمینی برای ایران نیست، بلکه مهم اقدام عملی است که ایران بتواند به صورت موثر اطمینان یابد که تحریم ها بی اثر شدند. بر همین اساس برای ایران مهم است بدانیم نفت ما در مسیرهای قانونی به فروش می رسد.

البته ایران راه هایی را برای فروش نفت پیدا کرده اما غربی ها اگر می خواهند نشان دهند که صادق هستند، باید مسیرهایی را ایجاد کنند تا فروش نفت به شرایط طبیعی خود برشود. نکته دیگر این که ما به منابع درآمدهای حاصل از فروش نفت دسترسی پیدا کنیم. اقدام دیگر تراکنش های بانکی است که بین ایران کشورهای دیگر ایجاد می شود اما تا به امروز این بانک ها با توجه به تحریم های آمریکایی از هرگونه همکاری خودداری کردند. ایران تنها در صورت این اقدامات عملی است که به تعهدات خود براساس منافع ملی بازخواهدگشت.

ابوالفضل عمویی سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی / روزنامه وبلاگ سفر