راز 12 خط حک شده بر استخوان 40 هزار ساله مازندران ، آثار غار شوپری قدمت پارینه سنگی دارد - وبلاگ سفر

به گزارش وبلاگ سفر، استخوان 40 هزار ساله با 12 خط عجیب روی آن به وسیله باستان شناسان در غار شوپری مازندران کشف شد.

غار شوپری در جنوب شرقی دریای مازندران در 10 کیلومتری رستم کلا قرار گرفته است و باستان شناسان تا به امروز دو فصل کاوش در آن انجام داده اند. غاری که با خفاش هایش شناخته می گردد، در فصل اول اثری خاص را پیش چشم باستان شناسان قرار داد؛ استخوانی 40 هزار ساله که انسان ها 12 خط موازی مرموز روی آن کشیده اند و حالا کاربرد احتمالی این استخوان موجب سوال شده است.

حسین رمضان زاده، باستان شناس و سرپرست کاوش غار شوپری درباره این غار به وبلاگ سفر می گوید:

غار شوپری در سال 1399 با همکاری یکی از محیط بانان شناسایی شد. شوپری در زبان مازنی به معنای شب پره یا خفاش است. حجم زیادی خفاش در این غار زندگی می نماید و به همین علت شوپری نام گرفته است. محیط بان شاغل در منطقه بهشهر به علت حفاظت از خفاش ها با این غار آشنا بود و این آشنایی باعث شد تا ما چندبار این غار را آنالیز و ابزارهای سنگی در آن پیدا کنیم. این غار در سال 1400 تعیین حریم شد و کاوش ها برای لایه نگاری غار نیز از سال 1401 شروع شده است. بعلاوه در سال 1400 بعد از تعیین حریم، این غار در لیست آثار ملی ثبت شده است.

پیدا کردن ردپای انسان در عصر پارینه سنگی در منطقه جنوب شرق دریای خزر از مدت ها پیش باستان شناسان ایرانی و خارجی زیادی را به این منطقه کشانده است. رمضان پور می گوید:

پیش از این تعیین بود که مسیر شمال ایران یکی از مسیرهای مهاجرت انسان ها از اوراسیا و آسیای مرکزی بوده است؛ اما تا به امروز شواهد محکمی در این زمینه وجود نداشت. این نخستین غاری است که در آن نهشته های دوره پارینه سنگی به دست آمده است.

جلب توجه ابزار های سنگی در بازدیدهای اولیه از این غار، رمضان پور و تیم کاوش را به این غار راهی کرد. غاری که اکنون دو فصل کاوش شده و بخشی از رازهایش را برای باستان شناسان برملا نموده است. سرپرست تیم کاوش شرح می دهد:

در نخستین فصل کاوش غار در سال 1401، سه لایه از پنج لایه این غار کاوش شد. لایه اول غار مربوط به دوره نوسنگی و هزاره ششم پیش از میلاد است. از این لایه ظرف های قرمز منقوش و کاسه های سفالی و ابزارهای سنگی به دست آمد. لایه سوم و چهارم این غار مربوط به دوره پارینه سنگی از حدود 70 هزار سال تا 40 هزار سال قبل است.

استخوان عجیبی با 12 خط و چند سوال

یک یافته ویژه و سوال برانگیز در غار شوپری باعث تعجب باستان شناسان شده است. یک استخوان کوچک در غار شوپری گویا داستان طولانی از دوران پارینه سنگی پشت خود دارد. حسین رمضان پور می گوید:

این استخوان کوچک به قطر دو سانتی متر قدمتی حدود 40 هزار سال دارد. روی این استخوان 12 خط موازی دیده می گردد. این خط ها از طریق ابزار سنگی روی استخوان کشیده شده است و می تواند نشانه ای از رفتار آیینی و نمادین باشد. براین اساس این یکی از قدیمی ترین یافته کشف شده در ایران مربوط به رفتار نمادین یا آیینی است. این استخوان مربوط به نوعی بز یا گوسفند است که تراش داده شده و صیغل خورده است. این 12 خط روی استخوان می تواند نشانه ای از چوب خط باشد یا حتی ممکن است که این استخوان کاربرد تزیینی داشته باشد. درباره این اثر همچنان مطالعات ادامه دارد.

باستان شناسان پس از کشفیات در فصل اول، برای ادامه کاوش ها در فصل دوم هم میهمان غار شوپری شدند. رمضان پور می گوید:

در لایه پنجم آثار قدیمی تر وجود دارد که به طور حدودی 100 هزار سال قدمت دارند البته ما منتظر نتایج آزمایش های تعیین قدمت هستیم. در این لایه هم ابزار سنگی و هم بقایای فسیلی استخوان جانوری کشف شده است. کاوش لایه نگاری در این دو فصل انجام شد؛ در صورتی که اهداف و پرسش های جدیدی وجود داشته باشد؛ احتمال ادامه کاوش ها وجود دارد.

غارها همیشه با مسائل حفاظتی روبه رو هستند. ورود گردشگران، حفاران غیرمجاز و تعیین نبودن ضوابط حفاظتی همیشه محیط زیست و محوطه های باستانی داخلی غارها را تهدید می نماید. سرپرست کاوش های غار شوپری درباره شرایط حفاظتی این غار می گوید:

هر چند گاهی حفاران غیرمجاز به این غار دستبردهایی زدند، به طور کلی شرایط حفاظتی غار خوب است و یگان حفاظت میراث فرهنگی هم به این محوطه سرکشی می نماید.

کاوش های باستان شناسی در غارهای مختلف ایران طی سال های اخیر کشفیات جالب توجهی داشته است؛ غارهایی که طی سال ها بسیاری از آن ها بدون توجه به اهمیت زیست محیطی و تاریخی دچار تخریب شدند. این تخریب ها گاهی از طریق حفاران غیرمجاز انجام شده و گاهی طرح های بدون مطالعه و ضوابط گردشگری غارهای ارزشمند کشور را در معرض تخریب قرار داده است.