شانس رهایی از سرطان های اورولوژی - وبلاگ سفر

به گزارش وبلاگ سفر، سالانه چهار سرطان کلیه، مثانه، پروستات و بیضه در حوزه اورولوژی افراد بسیاری را درگیر می نمایند که در صورت مراجعه به موقع به طور قطعی درمان خواهند شد. غربالگری تنها روش نظام مند فعلی برای تشخیص به موقع این بیماری هاست و درصورتی که به موقع انجام گردد از اتلاف منابع اقتصادی جلوگیری شده و باعث بهبود نتایج درمان می گردد.

تقریبا همه این سرطان ها به شرط کشف به موقع و زودهنگام قابل درمان هستند و درصد قابل توجهی از مبتلایان به این بیماری ها با درمان به موقع شانس درمان قطعی و عمر طبیعی را دارند اما تشخیص زودهنگام، اغلب به معنای جست وجو و کشف بیماری در مرحله بی علامت یا کم علامت است.

این مسائل سبب شد با دکتر فرزین سلیمان زاده، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تبریز و دبیرعلمی بیست وچهارمین کنگره سالانه انجمن اورولوژی ایران گفت وگو کنیم.

عمده ترین سرطان های حوزه اورولوژی کدام هستند و مقدار شیوع شان چقدر است و در چه افرادی بیشتر دیده می گردد؟

مهم ترین سرطان های حیطه اورولوژی به ترتیب شیوع شامل سرطان های مثانه و پروستات و بعد از آنها سرطان کلیه و نهایتا سرطان بیضه است؛ البته انواع دیگری از سرطان های این اعضا یا سرطان های تهاجم نموده از اعضای مجاور هم وجود دارد که شیوع بسیار کمتری دارند. بدیهی است سرطان های پروستات و بیضه منحصرا در مردان دیده می گردد ولی سرطان مثانه و کلیه هم در مردان به طور کلی شیوع بیشتری دارد. درباره سرطان مثانه و کلیه مهم ترین عامل خطرساز، مصرف دخانیات است اما علل دیگری هم در کار هستند که تاثیر یا فراوانی آنها کمتر است.

گفته می گردد بروز سرطان های این حوزه معمولا با نشانه های خاصی همراه نیست، مگر این که به طور اتفاقی در سونوگرافی تشخیص داده گردد. یعنی با توجه به تظاهراتی نمی توان در مراحل اولیه پی به این بیماری ها برد؟

تقریبا همه این سرطان ها به شرط کشف به موقع و زودهنگام قابل درمان هستند و درصد قابل توجهی از مبتلایان به این بیماری ها با درمان به موقع شانس خلاصی قطعی و عمر طبیعی دارند اما این کشف به موقع اغلب به معنای جست وجو و کشف بیماری در مرحله بی علامت یا کم علامت است. سرطان های پروستات، کلیه و هم توده های مثانه، یک مرحله نسبتا طولانی بی علامت بودن دارند. توده های بیضه به علت دسترسی راحت تر برای لمس، می توانند به موقع کشف شوند اما بسیاری از بیماران یا به لمس یک توده بی درد و سفت در بیضه اهمیت نمی دهند یا از سر شرم و حیا، مراجعه به پزشک را ماه ها به تعویق می اندازند.

هر یک از این سرطان ها به یک روش امکان کشف زودهنگام دارند، هر چند این روش ها دقت صددرصدی ندارند. برای سرطان های کلیه و مثانه، دیده شدن خون در ادرار(به خصوص در مقادیر کم و میکروسکوپی در آزمایش ساده ادرار) یک یافته مهم است، البته خون در ادرار علل متعددی مثل سنگ و عفونت و حتی علل ناشناخته هم دارد و وجود خون در ادرار حتما نشانه سرطان نیست اما در افراد پرخطر و 45سال به بالا باید بیشتر آنالیز گردد.

این غربالگری تا چه مقدار به تشخیص و درمان مؤثر این سرطان ها یاری می نماید؟

برای سرطان پروستات، آزمایش خونی پی اس ای(PSA) امکان این کشف زودهنگام را به ما می دهد اما اشکال آن این است که مخصوص سرطان نیست و در بیماری های غیرسرطانی پروستات هم ممکن است افزایش یابد؛ بنابراین بعد از این که معلوم شد پی اس ای در یک فرد به طور پایدار بالاست، آنالیز های بیشتری لازم خواهد بود. برای سرطان بیضه به خصوص در مردانی که در معرض خطر این نوع سرطان هستند، لمس دقیق بیضه ها از سوی خود فرد هر چند وقت یک بار، برترین روش است. غربالگری به این معنی است که همه یک جمعیت سنی خاص را آنالیز یا مثلا سونوگرافی سالانه کنیم که در هیچ یک از این چهار سرطان توصیه نمی گردد؛ مگر درخصوص افراد در معرض خطر بالا اما باید در توضیح حال، معاینه و شواهد آزمایشگاهی یافته های غیرطبیعی جدی گرفته گردد.

پیشگیری از این سرطان ها بدون در نظر گرفتن زمینه ژنتیک با چه تغییراتی در سبک زندگی ممکن است؟

عامل خطر بسیار مهم در سرطان های کلیه و مثانه چنان که گفتیم مصرف دخانیات است. رنگ های شیمیایی(ازجمله استفاده مکرر از رنگ های مو) و بعضی مواد شیمیایی در کارخانه های خاص هم خطر این ابتلا به این سرطان ها را بالا می برد. در سرطان های بیضه مهم ترین نشانه خطر، عدم نزول بیضه در دوران جنینی است که به موقع درمان نشده باشد. درنهایت برای سرطان پروستات، سابقه مشابه در نسل های قبلی فرد و در درجه بعدی مصرف سیگار، ابتلا به چاقی و عادت استفاده از غذاهای چرب و سرخ نموده مداوم جزو عوامل زمینه ساز هستند. توصیه های مرتبط با سبک زندگی در این مورد، بسیار شبیه توصیه هایی است که برای پیشگیری از بسیاری از بیماری های دیگر هم شنیده ایم: پرهیز از سیگار، پیروی از رژیم غذایی مناسب، حفظ وزن مناسب بدن و ورزش منظم.

عوامل خطرناک در خصوص سرطان پروستات

از دکتر سلیمان زاده پرسیدم در خصوص سرطان پروستات باید به چه عوامل خطرناک توجه کرد؟ وی در پاسخ گفت: درباره سرطان پروستات تذکر یک نکته لازم است. گرچه سرطان پروستات شیوع بالایی دارد اما آنچه اغلب مردان در سنین بالای 55 سال با آن روبرو هستند، بیماری دیگری است که آن را بزرگی خوش خیم پروستات می نامیم.

دبیر علمی بیست وچهارمین کنگره سالانه انجمن اورولوژی ایران تأکید کرد: بسیاری از مردم تفاوت بین این دو بیماری را فراموش می نمایند و بیماری پروستات در سنین بالا را مساوی سرطان پروستات می دانند که طبعا در بیشتر موارد چنین نیست. به خصوص اگر بیماری به علت بزرگی خوش خیم پروستات احتیاج به جراحی داشته باشد، گاهی تصور می گردد که این دیگر سرطان است! یا به طور شایع تر این نگرانی را دارند که اگر بیماری خوش خیم را با جراحی درمان کنیم تبدیل به بدخیمی می گردد. همه این باورها نادرست است.

دکتر سلیمان زاده یادآور شد: اگر هم بیماری پس از جراحی برای بیماری خوش خیم، مبتلا به سرطان شده باشد، این سرطان قطعا به علت جراحی ایجاد نمی گردد. یک باور نادرست رایج دیگر هم این که اگر چاقوی جراحی به سرطان زدیم آن سرطان پخش و از کنترل خارج می گردد. این حرف دقیق نیست و اگر بیمار مبتلا به سرطان پروستات، کلیه و بیضه به موقع کشف گردد، اتفاقا برترین درمان (و اغلب تنها درمان) مناسب آن جراحی است.

پونه شیرازی - سلامت / روزنامه وبلاگ سفر