تاریخچه کاروانسراهای عباسی - وبلاگ سفر

به گزارش وبلاگ سفر، نام کاروانسرای عباسی به گوش تان خورده است؟ به چند شهر سفر کرده اید و متوجه شدید کاروانسرای شاه عباسی دارد؟ چرا همه این کاروانسراها یک نام دارند! آن هم کاروانسرای شاه عباشی. توجه به همین نکته کوچک سبب می شود کم کم در مورد کاروانسراها نکته مبهمی برایمان ایجاد شود. چه داستانی پشت نام همه این کاروانسراهاست؟ از همه عجیب تر اینکه تعداد آنها 1000 تاست البته برخی می گویند 999 کاروانسرای عباسی وجود دارد.

داستان کاروانسراهای ایران

داستان ساخت کاروانسرای شاه عباسی به خواب ترسناک شاه عباس اول صفوی در یکی از شب های حکومتش باز می شود. شاه عباس اول در یکی از این شب ها، خواب می بیند سال 1000 هجری قمری پایان دنیا است. او از اینکه خواب به وقوع بپیوندد و نتواند به سلطنتش ادامه دهد، برای رفع خواب نذری در نظر می گیرد. او تصمیم می گیرد اگر خوابش به وقوع نپیوندد، برای رفاه حال مسافران مراکز اقامتی ای به نام کاروانسرا بسازد. سال 1008 در حالی که چند سال از خوابش می گذر برای ادای نذر پیاده راهی مشهد می شود و پس از بازگشت (یعنی در سال 1009) تصمیم به ساخت کارونسرا می گیرد.

چند کاروانسرای شاه عباسی وجود دارد؟

روایت های مختلفی برای ساخت کاروانسرای عباسی در زمان شاه عباس اول صفوی وجود دارد. بر سر اینکه از همان ابتدا 999 کاروانسرا ساخته شد یا 1000 عدد، اختلاف نظر وجود دارد. برخی می گویند ابتدا 1000 کاروانسرا ساخته شد اما به دلیل دهن پر کن بودن عدد 999 یکی از این کاروانسراها تخریب شد. البته برخی چنین اعتقادی ندارند و معتقدند از همان ابتدا 999 کاروانسرا ساخته شد. کاروانسراهای شاه عباسی در طول زمان آسیب جدی دیدند و تنها 54 عدد از آن ها باقی ماند. از این تعداد نیز تنها 25 عدد بازسازی شد.

معماری کاروانسرای شاه عباسی چگونه است؟

سبک ساخت کاروانسراهای عباسی یکسان است؛ ولی برخی از کاروانسراهای شاه عباسی هنگام بازسازی، ممکن است دستخوش تغییر شده باشند. اول از همه دروازه یعنی همان در ورودی کاروانسرا قرار گرفته است. از ورودی کاروانسرای شاه عباسی که وارد بشوید یک فضای سرپوشیده با طاق جناغی مانند دیده می شود. کاروانسراهای شاه عباسی به شیوه معروف چهارایوانی و با آجر ساخته شده اند و در چهار گوشه بنا هم برج های مدور و هشت ضلعی قرار گرفته است. کاروانسراهای شاه عباسی بزرگ که رباط هم نامیده می شود، در هر ضلع آن ها 7 اتاق و در کاروانسراهای عباسی کوچکتر 5 اتاق دیده می شود.

بخش های مختلف کاروانسرای شاه عباسی

هشتی ها، حجره ها، حوض و غیره بخش های مختلف کاروانسرای شاه عباسی هستند. اتاق یا حجره های حیاط برای تابستان و اتاق های داخلی برای روزهای سرد زمستانی کارکرد داشته اند. در هر یک از اتاق های کاروانسرای شاه عباسی نیز، اجاقی برای تهیه غذای مسافران گذاشته شده است. در ضلع های مختلف کاروانسرا، حجره های بزرگتری را می بینید که برای اقامت مدیر و مسئول کاروانسرا به کار می رفته. حوض و قنات وسط کاروانسرای شاه عباسی نیز برای شستشو و آشامیدن به کار می رفته اند.

در برخی از کاروانسراهای عباسی، ساختمانی درست وسط کاروانسرا می بینید؛ ممکن است در مورد کاربرد آن برای تان سوال پیش آید. این ساختمان در واقع محل بارگیری شترها بوده است. از آنجا بلند شدن شتر به هنگامی که بار سنگین بر پشت دارد با مشکل روبرو می شود، این ساختمان را می ساختند تا به راحتی بار موردنظرشان را روی شتر قرار دهند.

کاروانسراهای شاه عباسی کجا قرار دارند؟

اگر اهل سفر باشید، احتمالا در جای جای ایران کاروانسرای شاه عباسی دیده اید. از شمال بگیرید تا جنوب آثاری از کاروانسرای شاه عباسی دیده می شود. در ادامه به چند کاروانسرای شاه عباسی در سراسر ایران اشاره خواهیم کرد:

1. کاروانسرای شاه عباسی کرمانشاه: این کاروانسرا مقابل بیستون چشم انداز فوق العاده ای دارد.

2. کاروانسرای شاه عباسی یزد: در یزد می توان به دو کاروانسرای شاه عباسی اشاره کرد: خرانق و میبد. گفتنی است کاروانسرای عباسی واقع در میبد بزرگترین کاروانسرای ایران به شمار می رود. در زمان ساخت این کاروانسرا قباد پادشاه بر این شهر حکومت می کرد و رونق زیادی داشت.

3. کاروانسرای شاه عباسی رشت: این کاروانسرا در نزدیکی سراوان و آزادراه رشت-قزوین ساخته شده.

4. کاروانسرای شاه عباسی اردبیل: این کاروانسرا در منطقه برف گیر شهرستان نیر در اردبیل ساخته شده است.

5. کاروانسرای شاه عباسی کرج: در نزدیکی تهران و کرج کاروانسرای عباسی دیگری است که پیشنهاد می کنیم ببینید.

6. کاروانسرای شاه عباسی مشکین شهر: این کاروانسرا در روستای مرزی قانلی بولاغ مشکین شهر واقع شده.

7. کاروانسرای شاه عباسی همدان: در همدان نیز برای بازدید از کاروانسرای عباسی باید روستای فرسفج بروید. این کاروانسرا به کاروانسرای تویسرکان مشهور است.

از دیگر کاروانسراهای شاه عباسی می توان به کاروانسراهایی در نیشابور، سبزوار، سمنان، ورامین، آوج، شاهرود و کاشان اشاره کرد.

از آنجا که ساخت کاروانسرا در کشورمان به زمان هخامنشیان بازمی شود، بد نیست از دیگر کاروانسراهای ایران اطلاع کسب کنید. در مطلب آشنایی با کاروانسراها بیشتر بخوانید.

کاروانسرای شاه عباسی روی نقشه

تهیه و تدوین: تحریریه وبلاگ سفر

لطفا در نشر دانسته های خود کوشا باشید.

برداشت و استفاده غیرتجاری از مطالب این وب سایت، حتی بدون ذکر منبع آزاد است.