برای پیشگیری از آرتروز زانو چه کنیم؟ - وبلاگ سفر

به گزارش وبلاگ سفر، تهران (پانا) - آرتروز زانو یکی از شایع ترین بیماری های تخریبی مفصل هاست که به دلایل مختلفی ایجاد می گردد. برخلاف تصور عموم که گمان می نمایند بیماری آرتروز زانو، اغلب در افراد مسن رخ می دهد اما این روزها نیز بسیاری از جوانان با انواع بیماری آرتروز دست و پنجه نرم می نمایند. به همین جهت بسیاری از پزشکان بر پیشگیری از آرتروز در افراد تاکید دارند.

در این قسمت به برررسی راه های پیشگیری از آرتروز زانو می پردازیم؛ از جمله راه های پیشگیری از آرتروز زانو می توان به:

کم کردن وزن بدن

ارتباط نزدیکی میان چاقی و آرتروز زانو وجود دارد؛ کاهش هر یک کیلوگرم از وزن بدن می تواند تا 4کیلوگرم از فشار باری که بر مفصل زانو وارد می شود کم کند. پس اگر تنها 10کیلوگرم از وزن بدن را کم کنید می توانید 40 کیلوگرم از فشاری که زانو باید هنگام برداشتن هر قدم تحمل کند کاسته می شود و فشار کمتر به معنی فرسودگی و پارگی کمتر در زانوها است و کاهش فرسودگی و پارگی خطر ابتلا به آرتروز را کمتر می نماید.

طبق تحقیقات به عمل آمده حدود 97 درصد کسانی به آرتروز زانو مبتلا هستند؛ اضافه وزن دارند. بعلاوه ثابت شده است با کم کردن تنها 10درصد از وزن بدن، علائم آرتروز تا 50درصد کاهش می یابد.

پیشگیری از ابتلا به آرتروز با کم کردن وزن بدن

آرتروز بیماری است که در اثر از بین رفتن غضروف های مفصل زانو ایجاد می شود و درد آن اختلالات شدیدی را برای بیمار بوجود می آورد. ورزش کردن یکی از راه های پیشگیری از ابتلا به آرتروز زانو است که با تاثیری که در تقویت عضلات پا دارد از بروز این عارضه پیشگیری می نماید.

عضلات در اطراف مفصل نقش حمایتی روی غضروف ها دارد. البته عضلات حمایتی تنها به عضلات اطراف مفصل زانو محدود نمی شوند؛ بلکه عضلات مفصل لگن نیز در حمایت از غضروف ها و مفصل لگن نقش کلیدی ایفا می نمایند به همین منظور برای پیشگیری از ابتلا به آرتروز زانو باید به ورزش هایی بپردازید که تاثیر خوبی در تقویت عضلات زانو و لگن دارند.

حرکات کششی و شنا از جمله موثرترین حرکات بدنی در پیشگیری از آرتروز زانو هستند؛ البته ورزش غیراصولی و طولانی مدت نیز به جای اینکه تاثیر بسیار خوبی در تقویت عضلات و پیشگیری از ابتلا به آرتروز داشته باشد به یک عامل موثر برای زانوها و مفاصل تبدیل شده است.

داشتن رژیم غذایی و الگوی تغذیه ای مناسب

امروزه به خاطر تغذیه های نامناسبی که بسیاری از ما انجام می دهیم و رژیم های غذایی نامناسبی که می گیریم امکان مبتلا شدن به بیماری های مختلف بسیار شده است. برای اینکه از ابتلا به آرتروز پیشگیری کنید می توانید از غذاهایی همانند:

شیرکم چرب و دیگر مواد غذایی حاوی کلسیم

مواد حاوی امگا 3

موادغذایی حاوی ویتامین دی

مصرف سبزیجات و ویتامین ها

امتناع از کم تحرکی

یکی از اصلی ترین دلایل شیوع آرتروز زانو در جامعه ما بی تحرکی و نشستن های طولانی مدت است. کم تحرکی سبب می شود غضروف ها به مرور زمان با کوچک ترین ضربه و افزایش سن شنماینده شود و این مساله شروعی برای آسیب به زانو و آرتروز خواهد بود.

اصلاح شیوه صحیح بلند کردن اجسام سنگین

مفصل در استخوان زانو نقش لولای در را ایفا می نماید؛ به این صورت که با قرار گرفتن در میان هر دو استخوان، ساختار ویژه ای را به آن می دهد تا به راحتی بتواند خم و راست شود. اما همین خم و راست شدن در دراز مدت ممکن است باعث تخریب شدن مفصل شده و تمام فعالیت های زانو را با اختلال روبرو می نماید.

تخریب شدن و ساییدگی مفصل زانو یک فرایند طبیعی است که ممکن است برای هر مفصلی اتفاق بیفتد اما زمان آن بستگی به خود فرد دارد. یکی از کارهایی که تاثیر بسیار مخربی بر مفصل زانو و تخریب زود از هنگام زانو دارد؛ بلند کردن اجسام سنگین است.

در هنگام بلند کردن اجسام سنگین، علاوه بر اینکه فشار زیادی بر کمر و ستون فقرات وارد می شود به همان میزان نیز فشار زیادی بر روی زانو و اجزای آن وارده است.

متاسفانه افرادی که به مشاغل سنگین مشغول هستند عموما دچار آرتروز زانو زودرس می شوند. البته این بدین معنا نیست که به هیچ عنوان جسم سنگین بلند نکنید؛ بلکه این اجسام را به درستی بلند کنید. بلند کردن نادرست اجسام همانند وارد شدن یک ضربه شدید به زانو است که با تکرار این حرکات، مفصل زانو در معرض تخریب قرار می گیرد و به تدریج غضروف زانو آسیب می بیند.

در هنگام بلند کردن اجسام سنگین به این نکات توجه کنید:

- همواره قبل از بلند کردن اجسام ، وزن شی و فاصله جابجایی را در نظر بگیرید.

- اگر بار خیلی سنگین است ، از دیگران یاری بگیرید.

- هرگز برای بلند کردن اشیاء ،کمر خود را خم نکنید زیرا فشار وارده به کمر چندین برابر می شود.

- تا جای ممکن نزدیک بار بایستید ،سپس زانوها را خم نموده و یک زانو را روی زمین قرار دهید.

امتناع از پوشیدن کفش پاشنه بلند

بسیاری از خانم ها هوادار پرو پا قرص کفش پاشنه بلند هستند؛ غافل از اینکه اینگونه کفش ها آسیب جدی به بدن وارد می نماید. اگر دقت نموده باشید در هنگام پوشیدن کفش های پاشنه بلند، بعد از گذشت چند ساعت درد شدید را در ناحیه کف و ساق پا ملاحظه می کنید که این شرایط نشان دهنده یک مشکل جدی است و با گذشت زمان ممکن عواقب جبران ناپذیری را برجای بگذارد.

ابتلا به آرتروز یکی از عوارض پوشیدن مداوم کفش های پاشنه بلند است. زیرا در هنگام پوشیدن کفش پاشنه بلند نیروی های زیادی بر مفصل داخلی زانو وارد می شود. اگر عادت به پوشیدن کفش های پاشنه دار دارید پیشنهاد می شود در تمام طول روز و هر روز نپوشید و از این کفش ها تنها در زمان های به خصوص بهره ببرید.

جلوگیری از آرتروز زانو با اصلاح شیوه نشستن

شیوه نادرست نشستن علاوه بر اینکه برای کمر و ستون فقرات بسیار مضر است به همان میزان برای زانو نیز می تواند مخرب باشد؛ زیرا در نشستن های نادرست فشار زیادی به مفصل زانو وارد می شود.

یکی از روش های نشستن که در میان ایرانیان نیز بسیار مرسوم است نشستن برروی زانو است زیرا در این حالت زانو ها به شدت در حالت خمیده قرار دارند از این رو فشار زیادی به ناحیه بالایی مفصل زانو وارد می شود.

بعلاوه نشستن های طولانی مدت بروی زمین و یا حتی بروی جایگاه یا مبل برای زانو بسیار مضر است و توصیه می شود بعد از هر نیم ساعت نشستن به مدت پنج دقیقه راه بروید.

پیشگیری از آسیب های ورزشی

مفصل زانو به علت پیچیده بودن مستعد آسیب دیدگی واقع شده است؛ این عارضه بعلاوه در افرادی که به ورزش های پربرخوردی همانند فوتبال و بسکتبال مشغولند بیشتر است. ورزشکاران باید توجه داشته باشند در صورتی که دچار آسیب دیدگی زانو شده اند باید در اسرع وقت به یک متخصص مراجعه نماید تا از ابتلا به عارضه دردناکی همانند آرتروز پیشگیری نمایند.

برای جلوگیری از آرتروز چه بخوریم؟

تغذیه در پیشگیری از ابتلا به آرتروز زانو مانند همه بیماری های دیگر اهمیت زیادی دارد و نمی توان این اصل را کتمان کرد. برای اینکه بتوانید مفاصلتان را تقویت کنید، قدرت دفاعی بدنتان را بالا ببرید و با التهاب ها مقابله کنید باید چند اصل تغذیه ای درست را رعایت کنید :

از جمله موادغذایی موثر برای پیشگیری از ابتلا به آرتروز:

مصرف میوه ها و سبزیجات؛ این مواد به علت مواد مغذی و ویتامین هایی که دارند می توانند تا حد زیادی از ابتلا به آرتروز پیشگیری کند.

مصرف مواد حاوی آنتی اکسیدان: آنتی اکسیدان ها از سیستم ایمنی بدن پشتیبانی نموده و با التهاب مبارزه می نمایند.

مصرف شیر و لبنیات کم چرب : شیر، پنیر و ماست کم چربی نیز می توانید تامین نمایندة ویتامین D و کلسیم باشند و به تقویت و بالا بردن استحکام استخوان های بدن یاری نمایند.

کم کردن مصرف چربی های حیوانی اشباع شده و مصرف بیشتر اسید های چرب امگا3؛ زیاده روی در مصرف این مواد غذایی موجب انباشته شدن اسید آراشیدونیک می شود که این یک ماده ای التهابی است و باعث متلهب شدن مفصل زانو می شود.

ورزشکاران از جمله افرادی هستند در معرض خطر ابتلا به آرتروز قرار دارند

چنین افرادی بیشتر باید دستورالعمل هایی لازم برای پیشگیری از آرتروز زانو را رعایت نمایند؛ زیرا بیشتر از افراد معمولی در معرض خطر ابتلا به آرتروز زانو قرار دارند:

افراد مسن و سالخورده

زانوها در هر قدمی که بر میدارید میزان زیادی فشار را جذب می نمایند. این فشار ها به طورمعمول 1.5 برابر وزن بدن است. با بالا رفتن سن، غضروف ها که نقش حمایتی از زانو را دارند تحلیل می فرایند و این فشار، به همراه تغییرات ناشی از سالمندی، در درازمدت تأثیر خودش بر زانو را باقی می گذارد.

افراد چاق و دارای اضافه وزن

افرادی که اضافه وزن دارند یا چاق هستند بیش از افرادی که چاق نیستند در معرض ابتلا به آرتروز زانو هستند؛ زیرا وزن اضافی بر مفاصل به خصوص مفاصلی که مانند زانو، لگن ها یا مفاصل پا باید وزن بدن را تحمل نمایند، فشار وارد نموده و باعث تحلیل غضروف های آن ها می شود.

افراد مبتلا به عفونت

وقتی میکروب ها به وسیله جریان خون به مفصل زانو منتقل شوند، این نوع آرتریت بوجود می آید. ممکن است در حین جراحی و یا جراحت بدن، مفاصل عفونی شوند. آرتریت عفونی حاد شایع تر است و به وسیله باکتری استافیلوکوک و یا باکتری استرپتوکوک ایجاد می شود.

افراد سیگاری

افراد سیگاری در مقایسه با سایر افراد بیشتر در معرض خطر ابتلا به روماتیسم مفصلی قرار دارند. بعلاوه سیگار کشیدن و استعمال دخانیات ممکن است باعث محدود شدن تحرک فیزیکی فرد شود که این عامل احتمال ساییدگی و از بین رفتن مفصل را افزایش می دهد.

کسانی که به مشاغل سخت و طاقت فرسا مشغولند

مشاغلی که در آن فرد مجبور است به طور مداوم زانوی خود را خم کند و یا برای انجام آن باید زانو بزند؛ در آن احتمال ابتلا به آرتروز بیشتر است.

افرادی که زمینه ژنتیکی ابتلا به آرتروز دارند

بی شک، کسانی که زمینه ژنتیکی ابتلا به آرتروز دارند زودتر به آرتروز زانو مبتلا می شوند؛ البته مسئله ژنتیک به این معنی نیست که اگر پدر یا مادر مبتلا باشند حتما فرد گرفتار می شود بلکه زمینه ژنتیکی به این مفهوم است که یک ژن نهفته در فرد وجود دارد که فرد را مستعد به ابتلا می نماید و ممکن است هیچ وقت در طول زندگی فرد اتفاق نیافتد ولی ممکن است در یک شرایط خاص به خصوص استرس های روحی که خیلی هم شایع است یا در اثر یک عفونت یا تماس با مواد شیمیایی یا مواد غذایی، ژن نهفته بیماری ظهور کند